Filliers schrijft geschiedenis: Echte Schotse alambieken voor échte Belgische single malt

Filliers, dat we vooral kennen voor z’n jenever, heeft vandaag geschiedenis geschreven. Vandaag werd immers begonnen met de installatie van een gloednieuwe still room met op maat gemaakte Schotse alambieken. Daarmee zal eind oktober begonnen worden met de productie van Belgische premium single malt whisky.

Daarmee bouwt Filliers een logisch vervolg aan de strategie die begon met de lancering van de Filliers Dry Gin 27 en eerder dit jaar de Barrel Aged Genevers: de investering in een nieuw gamma van premium spirits.

Je hebt het deze ochtend live kunnen volgen op onze Facebookpagina, alsof je er zelf bij was: vandaag en de komende dagen werd/wordt in de Filliers Distillery een volledig nieuwe installatie neergepoot om single malt whisky te gaan produceren.

Het is niet écht bekend bij het grote publiek, maar Filliers maakt al langer dan vandaag whisky. We hebben het dan niet alleen over de bekende Goldlys, een meergranenwhisky zeg maar, en Sunken Still, een single rye whisky (waarvan volgend jaar een tweede editie uitkomt), maar ook een échte single malt.

Alleen komt die pas over een jaar op de markt, omdat Filliers absoluut wil vasthouden aan een minimumleeftijd van tien jaar. Het distillaat voor die single malt werd tot nog toe geproduceerd in alambieken waar ook jenever in gestookt wordt. Dat was nogal omslachtig, omdat iedere keer wanneer werd overgeschakeld van de ene spirit naar de andere, de ketels volledig moesten worden schoongemaakt.

Bovendien kreeg de distilleerderij te kampen met een ernstig capaciteitsprobleem, doordat de productie van de jenever almaar werd opgedreven. En dus werd met het oog op een verdere professionalisering besloten om de single malt z’n eigen pot stills te geven.

Het gaat om gloednieuwe apparatuur, op maat gemaakt door Forsyths, de befaamde fabrikant van distillatie- en brouwapparatuur in de Speyside. De twee alambieken – de wash still en de spirit still – kregen een plaats in een oude opslagplaats. “Bij een nieuwe distilleerderijsite vertrekt men doorgaans vanuit de stills, waar men dan een still house gaat bouwen”, zegt master distiller Pedro. “Hier zijn we omgekeerd tewerk moeten gaan, en moest de volledige installatie binnen een bestaand gebouw passen.”

En dat betekent dus dat de binnenruimte minutieus moest worden opgemeten, om dan vervolgens een metalen platform uit te tekenen, waarin de alambieken en de opvangketels een plaats krijgen. Vervolgens werden in Rothes, de thuishaven van Forsythes, het metalen platform, de ketels, zwanenhalzen en opvangvaten al eens geïnstalleerd.

Pas dan kon alles verscheept worden naar Deinze. Forsyths stuurde een montageploeg mee die twee weken in Deinze zal blijven, om te helpen bij de installatie en de opstart van de nieuwe machinerieën.

En zo werd vandaag, dinsdag 28 augustus, omstreeks 10u30, de wash still (dat is de alambiek waarin het gerstbrouwsel dat aan de basis van single malt whisky staat een eerste keer gedistilleerd wordt) met een al even monumentale kraan door het dak in de ‘nieuwe’ still room getild. Enkele uren later volgde dan de spirit still (de iets kleinere alambiek waarin het eerste distillaat, de zogenaamde low wines, een tweede keer gedistilleerd wordt) en nog wat later de opvangketels voor het distillaat.

Eens de apparatuur op z’n plaats staat – over een week of twee –  kan begonnen worden met de renovatie van de gevels, die panoramische vensters krijgen zodat die prachtige alambieken al vanop de straat te zien zullen zijn. En eind oktober moet de eerste new make spirit – het verse distillaat – uiit de spirit still in de receiver vloeien.

En wat mogen we nu precies verwachten? Beide alambieken – 7000 liter voor de wash still en 5500 voor de spirit still – zijn naar Belgische normen kolossaal. Voorlopig wordt in een eenploegsysteem gewerkt, maar mocht dit niet volstaan, kan nog steeds worden overgeschakeld op een twee- tot zelfs drieploegenstelsel.

Voor de rijping wordt gekozen voor ex-sherryvaten en geen gebruikte bourbonvaten. “Daarmee hebben we het onszelf niet gemakkelijk gemaakt”, zegt master distiller Pedro Saez del Burgo – de man met de groene polo. “Bourbonvaten zijn makkelijker om mee te werken, omdat ze een snellere rijping garanderen. Ex-sherryvaten bieden dan weer meer complexiteit. Het duurt dan wel langer voor de whisky tot volle maturiteit is gekomen, maar die tijd gunnen we onszelf.”

Met andere woorden: over enkele weken mag de productie van de nieuwe ketels dan wel opgestart worden, het zal nog tien jaar duren voor je de whisky van deze Schotse state-of-the-art ketels kunt proeven.

Gelukkig hoeven we nog maar een jaartje te wachten op de lancering van de single malt uit de vorige generatie alambieken. Daarvan begint in totaal zo’n 2500 liter aan z’n laatste rijpingsjaar. Filliers wil daar een deel van opzij houden om nog langer te laten rijpen – 15 en zelfs 20 jaar – maar na verwatering zal er toch voldoende overblijven voor zo’n 2.500 flessen.

De komende jaren zal dat stelselmatig toenemen. “Nieuwewereldwhisky’s’ zijn in opmars”, zegt productiedirecteur Filip Firmin Waelkens – de man met de witte stofjas. “Consumenten zijn op zoek naar nieuwe smaakervaringen. Willen we daar vanuit Filliers een antwoord op kunnen bieden, dan moeten we meer dan ooit verder blijven distilleren, stoken en rijpen.”